Het Erasmus-uitwisselingsprogramma is een in 1987 opgericht programma dat deel uitmaakt van het Leven Lang Leren-programma en is onderdeel van het SOCRATES-programma.

Het is een initiatief van het Comité van het Europa der Burgers dat in juni 1984 door de Europese Raad werd opgericht om het imago van de Unie te bevorderen. Dit comité heeft een reeks voorstellen voorgelegd, onder meer inzake onderwijs, die door de Europese Raad werden goedkgekeurd. Men vindt er het voorstel van een interuniversitair programma waarbij een ruime aantal studenten van de Unie een voor hen vreemde taal zouden kunnen aanleren in een ander land gedurende hun normale studieperiode. Dit project werd daarna uitgewerkt en beheerd door de Europese Commissie voor het hoger onderwijs in de Europese Unie. Het acroniem European Community Action Scheme for the Mobility of University Students ("Actieplan voor de Mobiliteit van Universitaire Studenten van de Europese Gemeenschap") werd geïnspireerd door de humanist Desiderius Erasmus die in zijn tijd ook meerdere universiteiten bezocht. Doel is om uitwisseling onder Europese studenten en docenten en staf zo veel mogelijk te bevorderen. Dit programma liep van 2007 tot 2013.

Het doel van Erasmus is om uitwisselingen van studenten (voor studie of stage) en docenten en staf te bevorderen. Behalve alle Europese Unie-landen zijn ook Macedonië, Servië, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Turkije betrokken bij het project. Zwitserland doet officieel niet mee, het is echter wel mogelijk om via een soortgelijke beurs (die door de Zwitserse regering ook Erasmusbeurs werd genoemd) deel te nemen aan een uitwisseling.

Meer dan 3100 hogescholen en universiteiten uit 31 landen zijn ingeschreven als deelnemers aan het Erasmus-programma. 1,9 miljoen studenten hebben al gebruikgemaakt van het programma en het is de doelstelling van de Commissie dat in 2012 3 miljoen studenten een Erasmus-uitwisseling hebben ervaren.